Конституцияси олий юридик кучга эга деганда нималар тушунилади

  Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси олий юридик кучга эга деганда нималар тушунилади, унинг аҳамияти қандай?

     Конституциянинг энг асосий юридик хусусиятларидан бири-унинг олий юридик кучга эга эга эканлигидир. Шу боис янги тахрирдаги Конституция лойихасининг 15-моддасида Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси мамлакатнинг бутун худудида олий юридик кучга эга, деган устивор қоида белгиланмоқда.

     Конституция олий юридик кучга эга деганда- қонунчилик хужжатларининг тизимида (иерархиясида) энг юқори ўринда туриши ҳамда унинг бошқа ҳар қандай норматив-ҳуқуқий хужжатлардан устунлиги тушунилади.

         Шу билан бирга, Конституциянинг олий юридик кучи ҳақида сўз юритилганда унинг Муқаддимасидаги “халқаро ҳуқуқнинг умумэьтироф этилган принцип ва нормаларига асосланган”, деган тамоилини ҳам назарда тутиши лозим.

Қонунчилик хужжатларига Конституция, қонунлар, Олий Мажлис палаталари қарорлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармон, қарорлари, Вазирлар Махкамаси қарорлари, вазирлик ва идоралар буйруқлари ҳамда қарорлари, шунингдек маҳаллий давлат хокимияти органлари қарорлари киради.

Конституциянинг олий юридик кучга эга эканлиги унинг сиёсий-ҳуқуқий ҳужжатлиги, парламентда қабул қилинишининг алоҳида тартибига эга эканлиги ёки умумҳалқ овози (референдум) асосида қабул қилиниши, давлатнинг ички ва ташқи сиёсатининг асосий стратегик йўналишларини, инсоннинг асосий ҳуқуқ ва эркинликларини белгилашида ҳам намаён бўлади.

Конституция олий юридик кучга эга эканлигини белгиловчи нормалар Япония, Сингапур, Бразилия каби давлатлар конституцияларида ҳам мавжуд.

Ушбу қоида барча давлат хокимияти ва бошқаруви органлари, мансабдор шахсларни Конституцияга мувофиқ иш кўришга, қарорлар қабул қилишга мажбур қилади, фуқароларнинг Конституцияда белгиланган ҳуқуқ ва эркинликларини бошқа қонун ҳужжатлари билан чекланиши ёки чегараланишининг олдини олади.

Пахтакор туман адлия бўлими бошлиғи               Хосилмурод Кушматов